با خوردن مواد غذایی بدن انسان از ۲ نظر دچار تغییراتی میگردد ، اول سردی و گرمی بدن است ( بعضی مواد غذایی گرما بخش جسم هستند و برخی سرد کننده و سست کننده ) ؛ دوم تری و خشکی یعنی میزان آب بدن ( بعضی از مواد غذایی رطوبتی هستند و موجب زیاد شدن مایعات بدن میگردند و برخی خشکی دهنده هستند و باعث زیاد شدن املاح بدن میشوند ).
میزان تاثیر مواد غذایی از لحاظ هر یک از دو مورد فوق خود دارای مرتبه میباشد ، بطور مثال امکان دارد یک ماده غذایی از لحاظ گرمی دارای درجه بسیار بالا و از لحاظ تری در درجه پایینی قرار داشته باشد.
همچنین برای متعادل کردن طبع یک ماده غذایی میتوان از ترکیب آن با ماده غذایی دیگری که دارای طبع مخالفی با آن هست به عنوان تعدیل کننده استفاده نمود ( برای نمونه سردی ماست را میتوان با گرمی موسیر تعدیل نمود ).
» نمونه هایی از مواد غذایی گرم و تر ( دم – بهاری )
لبنیات : کره ، ماست چکیده ، شیر محلی تازه گاو ، شیر گوسفند
صیفی جات : خربزه ، خیار چنبر ، طالبی ، گرمک
میوه ها : انجیر ، انگور ، خرما ، سیب شیرین ، قیسی ، گیلاس ، گلابی ، موز ، بالنگ ، توت ، کشمش
ریشه ها : انوع ترب ، زردک ، سیب زمینی ، شلغم ، هویج
سبزی ها : شبدر ، تربچه ، ترب
حبوبات : گندم ، اقسام لوبیا
گوشت ها : جگر سیاه و سفید ، پاچه ، گوسفند ، بوقلمون ، مرغ محلی ، میگو ، زبان ، چشم
مغزهای گیاهی : بادام درختی شیرین ، بادام زمینی ، تخم طالبی ، تخم خربزه ، کنجد
متفرقه : شیره انگور ، روغن کنجد ، روغن گاو ، دنبه ، روغن بادام تلخ ، ارده ، سمنو ، خاکشیر
» مواد غذایی گرم و خشک ( صفرا – تابستان )
لبنیات : پنیر کهنه
صیفی جات : بادنجان ، فلفل سبز
میوه ها : انبه ، به ، زیتون ، نارگیل
ریشه ها : چغندر ، پیاز ، سیر ، کلم قمری ، موسیر
سبزی ها : برگ چغندر ، پونه ، نعناع ، پیازچه ، ترخون ، مرزه ، شاهی ، جعفری، رازیانه ، ریحان، شاهتره ، شنبلیله ، شوید ، کرفس ، انواع کلم ، گزنه ، مارچوبه ، تره ، تره فرنگی
حبوبات : جو دوسر ، لپه ، نخود ، برنج کته ای
گوشت ها : آهو ، اردک ، گاو ( هرچه سن گاو بیشتر باشد سردی آن بیشتر میشود و در گروه سرد و خشک جای میگیرد) ، بلدرچین ، گنجشک ، شتر مرغ ، شتر ، کبوتر ، خروس ، کباب ، دل
مغزهای گیاهی : بادام هندی ، بادام درختی تلخ ، بادام و پسته کوهی ، پسته ، تخم آفتابگردان ، فندق ، گردو
ادویه ها : آویشن ، اسپند ، چای سبز ، چای سیاه ، خردل ، دارچین ، زردچوبه ، زعفران ، زنجبیل ، زنیان ، زیره ، سیاهدانه ، فلفل ، کاکائو ، گلپر ، وانیل ، هل ، نمک
متفرقه : روغن زیتون ، شیره خرما ، عسل ، شکر سرخ ، شکر سفید ، عرق بهار نارنج
» مواد غذایی سرد و خشک ( سودا – پاییزی )
لبنیات : کشک ، قرقروت
میوه ها : شاه توت ، تمشک ، آلبالو ، ازگیل ، انار ترش ، بالنگ ، تمر هندی ، زالزالک ، زرشک ، سنجد ، غوره ، گریپ فروت ، لیمو عمانی ، نارنج ، به ترش ، لیموترش ، سیب ترش
سبزی ها : ترشک ، ریواس ، گشنیز
حبوبات : ارزن ، باقلا خشک ، برنج آبکشی ، جو ، ذرت ، عدس ، ماش
گوشت ها : بز ، قلوه ، سیرابی ، شیردان
مغزهای گیاهی : بلوط خوراکی ، شاهدانه
ادویه ها : سماق ، نشاسته ، قهوه
متفرقه : شکر ، فراورده های صنعتی ، سرکه ، آبغوره
» مواد غذایی سرد و تر ( بلغم – زمستانی )
لبنیات : پنیر تازه ، خامه ، دوغ ، ماست ، سرشیر ، شیر پاستوریزه
صیفی جات : خیار ، کدو ، گوجه فرنگی ، هندوانه ، کدو حلوائی
میوه ها : آناناس ، توت فرنگی ، آلو ، آلوچه ، پرتقال ، زردآلو ، شلیل ، کیوی ، لیمو ، نارنگی ، هلو ، آب انار
ریشه ها : سیب زمینی
سبزی ها : اسفناج ، بامیه ، خرفه ، قارچ خوراکی ، کاسنی ، کاهو ، لوبیا سبز
حبوبات : باقلا تازه ، نخود سبز
گوشت ها : انواع ماهی ، مغز گوسفند
مغزهای گیاهی : تخم کدو ، تخم هندوانه ، به دانه
متفرقه : اسفرزه ، گلاب ، ماءالشعیر
